चित्रकार श्री. रामचंद्र खरटमल ह्यांचे व्यक्तिचित्रणाचे प्रात्यक्षिक

संस्कार भारतीच्या पुणे - पर्वती भागा मार्फत चित्रकार श्री. रामचंद्र खरटमल ह्यांचे व्यक्तिचित्रणाचे प्रात्यक्षिक नुकतेच २७ ऑगस्ट २०११ ह्या दिवशी सकाळी १० ते १२ ह्या वेळेत संपन्न झाले. ह्या प्रात्यक्षिका साठी , "राजू फुलकर्स फिल्म इन्स्टीट्युट " च्या श्री  राजू फुलकर ह्यांनी त्यांच्या स्टुडीयोची सिंहगड रोड वरील जागा उपलब्ध करून दिली, एव्हढेच नाही तर सदरहू जागेचा असा होणारा उपयोग त्यांना आवडला असून ही जागा नियमीत वापरायला त्यांनी आवर्जून परवानगी दिली आहे. त्या नुसार या पुढे विठ्ठल वाडी येथे होणारा स्केचिंगचा वर्ग आता नित्य नेमाने ह्या जागेत दर शनिवारी सकाळी १० ते १२ ह्या वेळेत होणार आहे, तेव्हा ज्यांना शक्य असेल त्यांनी अवश्य उपस्थितीत रहावे असे पर्वती भागा मार्फत कळविले आहे.

ठरल्या प्रमाणे  व्यक्तिचित्रणाचे प्रात्यक्षिक सकाळी ठीक १० ला सुरू झाले
इथून पुढे काही फोटो व आठ क्लीप्स दिलेल्या आहेत.

१)

२)

३)

४)

५)

६)

७)

८)

ह्या पुढील चार क्लीप्स हे तर संपूर्ण कार्यक्रमाचे सार असून  चित्रकार श्री. रामचंद्र खरटमल ह्यांचेशी झालेल्या चर्चे मधून त्यांनी  स्केचिंगचे मर्मच उलगडून दाखविले आहे.

 १)

२)

३)

४)


त्यानंतर श्रीयुत खरटमलाचा श्रीयुत राजू फुलकरांच्या हस्ते  पुष्पगुच्छ व श्रीफल देऊन सन्मान केला

तर श्रीयुत राजू फुलकरांना श्री मानकर ह्यांनी  पुष्पगुच्छ देऊन आदर व्यक्त केला गेला.

श्रीयुत  राजू फुलकर हे स्वत: जे जे चे पास्ट स्टुडंट , एक उत्तम आर्टीस्ट गेली कित्येक वर्षे फिल्म जगताशी संबधीत व आता ही फिल्म अ‍ॅकेडमी ही उत्तम चालवतात, त्यांनी ही आपले विचार मांडले.

अश्या पध्दतीने एक अतिशय उत्तम व कायम स्मरणात राहील असा प्रात्यक्षिकाचा कार्यक्रम संपन्न झाला.

शब्दांकन, स्थिर व चलत छायाचित्रण : सुरेश पेठे

पोर्ट्रेट स्केच

हे एक साध्या पेन्सिलीने काढलेले पोर्ट्रेट स्केच आहे. परवा एका आमच्या संस्कार भारतीच्या कार्यक्रमात मध्यंतरात थोडा वेळ होता. मी माझ्या मैत्रिणीला सहजच विनंती केल्यावर ती पोज द्यायला तयार झाली आणि पंधरा ते वीस मिनिटात हे पोर्ट्रेट स्केच तयार झाले !

आजचे निसर्ग-चित्रण व व्यक्तीचित्र

आज रविवार लॅंडस्केपिंग ला जाण्याचा वार. खरे तर आज डेक्कन कॉलेजला जायचे होते पण एक तर ते खूप लांब आहे तसेच गेले तीन चार दिवस सतत पाउस येतोय त्यामुळे अंगात आळस मुरलाय, तेव्हा जवळच गोखले इन्स्टीट्युट जायचे ठरले. तरीहि पावसात बाहेर पडायचा कंटाळाच आला होता.... म्हणजे स्कुटर काढा, रेनकोट म्हणजे खोगीर अंगावर चढवा... वगैरे.

काल एक नवीन वृध्दत्वाकडे झुकलेले गृहस्थ आमच्या शनिवारच्या वर्गा्ला जॉईन झालेत, मी त्यांना फोन करीत आज येणार आहेत काय विचारले तर ते निघत होते व तेच म्हणाले की त्यांना मला पिक अप करू दे का ? त्यांना दिसली नसली तरी मी माझी मान जोरात हलवली व लगेच तयार होत वाटेत पोहोचलो!

तसे आम्ही आज फार जण नव्हतोच ६-७ च होतो त्यात हे व अजून एक नूरभाई अगदिच नवीन होते. मग पहिली काही मिनीटे त्या दोघांना प्राथमिक माहीती व स्केचिंगच्या महत्वाच्या बाबी सांगत त्यांना थोडे अवगत केले व मी माझ्या कामाकडे वळलो. एक स्पॉट निवडून स्केचिंग सुरू केले व रंगवायला लागणार तेव्हढ्यात दोघे माझ्याजवळ येऊन मी काढलेल्या स्केचिंगवर व थोड्या वेळा पुर्वी सांगीतलेले मुद्दे ह्यावर चर्चा झाली व त्या दोघांनी आता मी कसे रंगवतो हे पहाण्यासाठी तेथेच ठाण मांडले. हळू हळू एकीकडे गप्पा चर्चा होत चित्र आकार घेऊ लागले. हेच ते चित्र !

आज दुसरे आलेल्या नूरभाईंच्या व्यकिमत्वाने मला आकर्षित केले होते. खरं म्हणजे त्यांना लवकर माघारी वळून बाहेर गावी परतायचे होते पण थोडीशी रिक्वेस्ट केल्यावर ते तयार झाले. बरेच दिवसात जलरंगात व्यक्तिचित्र केलेले नव्ह्ते. थोडी धाकधूक होतीच. शिवाय पावसाळ्यात जलरंग लवकर वाळत नाही, थोड्याश्याही चुकीने चित्र बाद होऊ शकते तरीही हिय्या करीत सुरुवात करून पूर्णही केले.

मागोवा

मागिल लेख लिहून जवळ जवळ तीन हून जास्त महिने झालेत. ह्या मधील काळात कित्येक घटना घडल्यात त्याचा धावता मागोवा घेण्याचा प्रयत्न ह्या लेखात  करीत आहे. अलिकडे मी पूर्ण पणे संस्कार भारतीमय झालॊ आहे. तेव्हा ह्यातील बहुतांशी घटना संस्कार भारतीशी संबंधित असणार हे उघड्च आहे. बाकी गुरुवार शनिवार व रविवार हे चित्रकलेशी संबंधित दिवस अर्थातच चुकणे शक्य नव्हते त्यामुळे ह्या लेखा मध्ये मधून मधून माझी काही चित्रे पेरलेली असतीलच.
१) सगळ्यात महत्वाची घटना म्हणजे आत्ता पर्यंत पुण्यातील रमणबाग शाळेत गेली कित्येक वर्षे न चुकता स्केचिंगचे वर्ग दर शनिवारी दुपारी ३ ते ५ ह्या वेळेत होत आलेले आहेत. पण आम्हा कोथरूडवासियांना हा वर्ग जरा लांब पडत असे तरीहि गेल्या सात वर्षात मी हा वर्ग कधीच चुकवलेला नव्हता. आता कोथरुड च्या श्री मृत्युंजयेश्वर मंदिरात तस्साच वर्ग १७ एप्रिल पासून त्याच वेळेत नव्याने सुरू केलेला आहे व विशेष म्हणजे त्याची जबाबदारी माझ्यावर आहे. दर शनिवारी हा वर्ग व्यवस्थित चालू असून सरासरी १३-१५ स्त्री पुरुष नेहमी त्याचा लाभ घेत आहेत. उदघाटनाचा सोहळा पहाच...
http://roupya.blogspot.com/2010_04_17_archive.html

मध्यंतरी आम्ही काहीजण निसर्ग चित्रणासाठी हंपी म्हणजे जुन्या विजयनगर साम्राज्याच्या राजधानीत गेलो होतो. तिथे इतस्तत: मोडकळीला आलेल्या वास्तू व अवशेष आहेत. शिवाय तिथे प्रचंड शिला पडलेल्या आहेत. हा भाग म्हणजे रामायण कालातील सुग्रीवाचीहि राजधानी येथेच होती. खालील चार चित्रे तिथे काढलेली आहेत.

२) लगेचच जून महिन्या पासून प्रत्येक महिन्याच्या दुसऱ्या शनिवारी संध्याकाळी ७ ते ८ ह्यावेळेत ह्याच श्री मृत्युंजयेश्वर मंदिरात नृत्य साधना हा कार्यक्रम एक वर्षासाठी सुरू केला आहे ज्याची जबाबदारी सौ. मुग्धा मुळ्ये ह्यांनी पेलली आहे. दर कार्यक्रमाचे वेळी एक प्रसिध्द नृत्यांगना आपली नृत्य साधना देवा पुढे सादर करणार आहे. ह्या पुर्वी ह्याच मंदिरात असाच एक वर्षभर संगीत साधनेचा कार्यक्रम सादर केला गेला होता. आपल्या सर्व कला नाहीतरी देवा पुढे समर्पणाच्या भावनेतून सादर होत होतच फळा-फुलाला आलेल्या आहेत.

ह्यातील पहिले पुष्प सौ. स्वप्ना कुर्डुकर ह्यांनी ५ जून २०१० रोजी
http://roupya.blogspot.com/2010/06/blog-post_07.html

तर दुसरे पुष्प अमृता सहस्रबुध्दे ह्यांनी १० जुलै २०१० रोजी समर्पित केले.
http://roupya.blogspot.com/search?updated-min=2010-01-01T00:00:00%2B05:30&updated-max=2011-01-01T00:00:00%2B05:30&max-results=12

३) स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर ह्यांचे समग्र चरित्र स्फुर्तिदायक आहे. त्यातील त्यांची त्रिखंडात गाजलेली उडी अत्यंत रोमहर्षक घटना जिला ८ जुलै २०१० रोजी शंभर वर्षे पूर्ण झालीत त्या निमित्ताने गेल्या १८ जुलै २०१० रोजी गरवारे महाविद्यालयाच्या सभागृहात " तेजोनिधी सावरकर " हा कार्यक्रम यशस्वीरित्या पार पडला. ह्या कार्यक्रमात शब्द, संगीत व नृत्यातून त्याचे ओजस्वी जीवनाचे दर्शन घडवले गेले.
त्याचे समग्र वर्णन दैनिक जागरण सिटी प्लस मध्ये वाचायला येथे मिळेल.
http://www.jagrancityplus.com/storydetail.aspx?cityid=22&articleid=27704&editionid=149&catgid=6


असे नित्य नवे व कल्पक कार्यक्रमांची रेलचेल असल्यावर लेख लिहिण्यात दिरंगाई होणे साहजिकच ना ?

पेन व इंकने क्विक स्केचेस !

ही आहेत काल व आजची पेनने काढलेली क्विक स्केचेस. मला आज कोणीतरी विचारले, तेव्हा मी म्हणालो होतो,"खरंय हल्ली माझ्याकडून काही लिखाण होतच नाही ! पेन हाती असला की मी लिहिण्या ऐवजी चित्रेच काढू लागतो."
सकाळी हिंडायला गेलो व ज्येष्ठ नागरिक जमा झाले वा चहाला कुठे होटेलात टेकलॊ की अशी पानेच्या पाने भरू लागतात स्केचबुकची !

 

.

.

.

.

आजचा रविवार ( ४ एप्रील २०१०)

आज आम्ही संस्कार भारतीचे संभाजी विभागाचे सभासद फर्ग्युसन महाविद्यालयात निसर्ग चित्रणाला गेलॊ होतो.ह्या महाविद्यालयाला खूप मोठा इतिहास आहे. खूप जुन्या जुन्या इमारती आहेत, तसेच ह्याला निसर्गाचे चांगलेच वरदान आहे व ते अजून टिकवून ठेवलेले आहे हे आपले महत्‌भाग्य आहे.

मी एक कोपरा शोधला जेथे भरपूर सावली होती. विशेष म्हणजे आज महाविद्यालयातील गर्दी तुरळक्च होती, अर्थात त्याने आम्हाला फारसा फरक पडत नाही. हा मुख्य इमारतीच्या दाव्या बाजूचा कोपरा होता.

मी एक पेन्सिलीने रेखाचित्र काढले ज्यात मुख्यत्वे करून उजेड व अंधाराचे वर्गीकरण दाखवायचा प्रयत्न केला आहे.
.

.


नंतर लगेचच हे चित्र रंगवायला घेतले. वरच्या चित्रात पेन्सिलिने दाखवलेले चित्रातील भाग रंगात दाखवले आहेत.
.
.



 आता खाली देत असलेले छायाचित्र त्या भागाचे आहे. अर्थातच ते नंतर व संदर्भा साठी घेतलेले आहे.

चित्र असेही बनते !

परवां रविवार दिनांक २८ मार्च ला आम्ही निसर्ग चित्रणा साठी फर्ग्युसन महाविद्यालयात जमलो होतो, पण का कोण जाणे कुठलेच दृश्य मनाची पकड घेत नव्हते. आज कसलीशी परिक्षा असावी त्यामुळे इतस्तत:मुले व मुली हिंडत,  वाट पहात जमेल तसा अभ्यास करीत बसलेल्या होत्या. मी मनात शेवटी असा विचार केला की अश्या पध्दतीने समुदाया चे रेखन कधी करायला मिळणार? मी भराभर त्यांची रेखाचित्रे काढू लागलो. ही त्यातलीच  काही रेखा चित्रे  खाली दिली आहेत.

त्या नंतर मुख्य ऍम्फि थिएटर च्या बाजूच्या व्हरांडाचे खांब व कमानी कडे लक्ष गेले व हा विषय मनाला भावला तसेच त्यात आता जिवंत पणा यावा ह्या हेतूने आधीच्या रेखाचित्रांतील काहींना ह्या चित्रात सामावून घेत आजचे चित्र पूर्ण केले.

मी नेहमीच प्रत्यक्ष जागेवर जाऊन निसर्ग चित्रण करीत असतो. मी स्वत: कधीच छायाचित्रांचा उपयोग करीत नाही, मात्र मधे आधे कीवा शेवटी केव्हातरी त्या दृश्याचे छाया- चित्रण करून ठेवतॊ संदर्भा साठी.

आता आपण सांगायचे आहे की आपणास हे चित्र कसे वाटले ते ?